Osip po licu može se javiti kod dece i ljudi svih uzrasta, a njegovi uzroci mogu biti različiti kao i način manifestovanja.
Osip se neretko javlja kao reakcija kože na spoljašnje faktore koji je iritiraju kao što su letnje vrućine koje prouzrokuju prekomerno znojenje koje potom izaziva pojavu osipa usled lučenja znoja.
Takođe, koža lica se može isušiti, osuti i perutati tokom zime zbog niskih temperatura i duvanja hladnog vetra.
Osip kože može biti i posledica korišćenja raznih kozmetičkih preparata koji sadrže različite hemijske supstance koje ne odgovaraju koži pa ćelije epiderma i žlezde koje se u njemu nalaze reaguju “burno” usled čega nastaje osip. Alergije na hranu, lekove i razne hemijske supstance takođe mogu proizvesti ozbiljne osipe po koži koji teško prolaze i vraćaju se stalno.
Osip se mnogo češće javlja kod osoba sa osetljivom kožom među kojima su najugroženiji oni izuzetno svetle puti, zatim tinejdžeri čija koža, posebno lica, je usled disbalansa i promene nivoa hormona sklona iritaciji, pojavi osipa, bubuljica, mitisera i akni kao i bebe i mala deca čija koža je sama po sebi izuzetno osetljiva, meka i nežna zbog čega se za njenu negu upotrebljavaju isključivo medicinski testirani proizvodi – kreme, pomade i ostali – namenjeni bebama.
I dok će neki osipi na licu proći gotovo sami od sebe nakon umivanja mlakom ili hladnom vodom ili uz upotrebu odgovarajuće blage kreme, pomade ili masti kao što su one sa pantenolom koje umiruju kožu neki se ipak neće povući ili će se još više proširiti i vraćati se zbog čega je neophodno da posetite lekara, pre svega dermatologa, koji će najpre uspostaviti dijagnozu.
Osip kao posledica nekog oboljenja, a ne trenutne reakcije kože na neki spoljašnji faktor ili kozmetički preparat najčešće je glavni simptom atopijskog dermatitisa kao i koprivnjače ili urtikarije koja je najčešći vid alergije koji se ispoljava u vidu osipa.
Osip se može javiti i kao posledica ozbiljnih bolesti kao što je autoimuno oboljenje lupus eritematodes odnosno sistemski lupus kao i raznih drugih teških zdravstvenih stanja.
Osip lica kao posledica atopijskog dermatitisa – simptomi i kako se leči?
Atopijski dermatitis odnosno ekcem je kožno oboljenje koje nije zarazno i javlja se u obliku osipa kod svih uzrasta, od malih beba do odraslih starijih ljudi. Atopijski dermatitis kod beba uglavnom je redak pre navršenog trećeg meseca života iako se u izuzetnim slučajevima može i tada pojaviti dok se kod ostalih starosnih struktura može javiti bilo kada.
Atopijski dermatitis se od drugih vrsta osipa razlikuje po ogrubeloj i hrapavoj koži koja je njegov karakterističan simptom. Ova bolest zahvata najčešće osetljive delove kože, pre svega lice, potom vrat kao i kožu na zglobovima i prevojima odnosno na preponama, kolenima, šakama, stopalima.
Pored grube kože simptomi ekcema su i crvenilo kože kao i pojava svraba i iritacije. Ovo oboljenje se ne ispoljava i ne leči isto kod svih uzrasta, a terapija zavisi i od uzroka nastanka ovog oboljenja.
Ekcem kod beba – simptomi i lečenje
Ekcem na licu kod beba uglavnom zahvata regiju obraza kao i teme tzv. temenjača i nastaje iznenada bez prethodnih tegoba, a prvi simptom je izražena suvoća kože koja kasnije postaje i gruba na dodir, a može se čak i perutati. Crvenilo i iritacija praćene svrabom epiderma su takođe nezaobilazne tegobe atopijskog dermatitisa ili ekcema.
Po koži se javlja osip u vidu sitnih tačkica u ravni ili malo iznad površine kože. Ukoliko se ne reaguje na vreme i ukoliko beba rukama dodiruje lice, češe se i znoji se to može da izazove i infekciju kože zbog čega neretko dolazi do stvaranja plikova iz kojih prilikom pucanja cure limfa i sukrvičava tečnost.
Uzroci nastanka ekcema kod beba pored genetske predispozicije, odnosno nasleđivanja osetljive kože sklone iritacijama, su i upotrebljavanje neodgovarajućih kozmetičkih proizvoda – krema, pomada i masti koje sadrže “agresivne” hemijske supstance koje nisu prilagođene koži beba. Takođe, ekcem može nastati i kao posledica velikih vrućina i prekomernog znojenja što znatno remeti rad znojnih žlezda i njihovog zapušenja usled čega koža počinje da se iritira.
Prilikom pojave ekcema kod beba najbolje je odvesti novorođenče na pregled kod pedijatra koji će odrediti terapiju najverovatnije sa odgovarajućim mastima i kremama. Pored toga važno je da roditelji pravilno održavaju higijenu bebe što znači da je redovno kupaju sa toplom vodom odgovarajuće temperature uz upotrebu klinički testiranih bebi sapuna i šampona.
Takođe, kod pranja garderobe, peškira i posteljine za bebu treba da vode računa o izboru praška i omekšivača koji po pravilu treba da budu blagi i bez jakih mirisa, aroma i drugih hemijskih supstanci koje mogu izazvati iritaciju kože.
Ekcem kod dece i odraslih – simptomi i lečenje
Pojava ekcema kod dece i odraslih može se javiti gotovo bilo kada, a vrlo verovatno ako se kod dece pojavi pre pete godine da će se nakon pete godine života stvoriti otpornost organzima odnosno kože deteta ka nastanku ekcema u kasnijem periodu. Takođe, ukoliko se atopijski dermatitis javi u pubertetu ili neposredno pre njega velika je verovatnoća da će osoba biti sklona ekcemima tokom života.
I kod dece i odraslih ekcem odnosno atopijski dermatits zahvata gotovo iste regije odnosno one najosetljivije i najizloženije dejstvu spoljašnjih faktora, a to su koža lica, vrata, biste, zatim na zglobovima i prevojima na kolenima, šakama, preponama i stopalima. Simptomi su takođe vrlo slični kao kod novorođenčadi. Karakteristični su osip u vidu sitnih tačkica, suvoća, iritacija, crvenilo i svrab kože.
Lečenje podrazumeva pre svega odlazak na pregled kod dermatologa koji će prepisati terapiju sa kremom ili mašću koja u sebi sadrži kortikosteroide koja se nanosi lokalno odnosno spolja na obolelo mesto. Ove kreme i masti vrl su efikasne kod oktlanjanja ekcema. Naravno, pravilna higijena je obavezna što podrazumeva redovno pranje ruku, umivanje i kupanje i izbegavanje dodirivanja kože i češanja što može prouzrokovati iritaciju i pojavu infekcije.
Kada je u pitanju kućno lečenje ekcema delotvorne su blage obloge sa fiziološkim rastvorom koji dezinfikuje i hidrira kožu kao i sa kantarionovim ili bademovim ili maslinovim uljem. Ova ulja su poznata po svom odličnom dejstvu na kožu jer je hrane, regenerišu i ublažavaju iritaciju. Obloge se pripremaju jednostavno tako što se sterilna gaza ili čist peškir natope sa nekim od ulja i stave se na ekcem da deluju pola sata, sat dok ga koža ne upije.
Takođe, masti na bazi nevena i gaveza bilo da su kupovne ili iz domaće radinosti efikasno suzbijaju ekceme pa ih treba mazati.
Alergijski osip lica kao posledica koprivnjače – simptomi i lečenje
Koprivnjača ili tzv. utrikarija je najučestaliji osip alergijskog porekla koji se ispoljava pojavom belih i crvenkastih “fleka” tačnije okruglih kvržica ili čvorića na koži tvrdih na dodir. Koprivnjača uglavnom traje od jednog do tri dana nakon čega se povlači, a nastaje kao posledica oslobađanja histamina i njegovog širenja u dublje slojeve kože putem krvnih sudova.
Koprivnjača može potrajati i nekoliko nedelja pa čak i do mesec i po dana, ali ukoliko se ne ponavlja iznova u pitanju je akutni oblik ove bolesti. Ipak, ako traje duže i vraća s vremena na vreme u kratkom periodu u pitanju je hronična utrikarija koju je znatno teže i komplikovanije izlečiti. Hroničan oblik koprivnjače najčešće izazivaju pojedine vrste namirnica kao što su bademi, lešnici, kikiriki, bobičasto voće, paradajz, mleko, jaja, čokolada, riba, morski plodovi.
Pored osipa nekad se mogu javiti i teži simptomi koprivnjače koje ni slučajno ne treba zanemarivati, a to su kijanje, asmatičarski napadi, otežano disanje, oticanje zglobova, dijareja, povišena temperatura i što je najgore može doći i do najgore alergijske reakcije – anafilaktičkog šoka koji se može završiti smrtnim ishodom.
Koprivnjača nastaje usled reakcije organizma uglavnom na neke vrste hrane odnosno na gotovo sve izuzev šećera i vode kao i na neke lekove ili alergene iz vazduha poput prašine, polena kao i na one koji nastaju u direktnom kontaktu kože sa njima – hemijski i kozmetički proizvodi, perje, razni materijali poput vune, svile, reakcija na ujed insekata ili drugih životinja itd.
Koprivnjača je znatno zastupljenija kod žena nego kod muškaraca, a takođe njen uzrok pored alergija može biti stres kao i neka oboljenja poput poremećaja u radu štitne žlezde, sistemskog lupusa i drugih. Nažalost kao i druge vrste osipa utrikarija se takođe smože javiti kod beba i dece kod kojih imuni sistem nije dovoljno razvijen.
Lečenje koprivnjače
Kao i u slučaju ostalih alergija i kod pojave koprivnjače neophodno je da odete na pregled kod lekara tj. dermatologa i poželjno je da uradite i alergotest kako bi ustanovili na šta ste alergični s obzirom na to da je prvi korak u lečenju izbacivanje alergena iz ishrane ili terapije ukoliko se radi o nekoj namirnici ili leku kao i izbegavanje kontakta sa drugim alergenima koji se nalaze u vazduhu ili u neposrednoj blizini, a uzročnik su koprivnjače.
Drugi korak je terapija lekovima koje lekar prepisuje i kod lakših oblika koprivnjače uglavnom se primenjuju antihistaminici dok se kod ozbiljnijih simptoma upotrebljavaju i medikamenti koji u sebi sadrže kortikosteroide. Kod hroničnih i težih oblika utrikarije nakon otkrivanja uzroka alergije sprovodi se hiposenzibilizacija koja podrazumeva vakcinisanje protiv određene alergije.
Kućno lečenje utrikarije nije preporučljivo osim korigovanja režima ishrane i uvođenja dijete u trajanju od šest dana gde prvi dan pijete samo čaj sa šećerom čak i ako osetite glad, drugi dan jedete pirinač pripremljen na vodi, dvopek i posni keks.
Treći dan jedite pileću supu i kuvani krompir, a četvrti dan kuvanu teletinu i svežu jabuku.
Peti dan pripremite barenu govedinu i jedite uz nju svežu šargarepu i zelenu salatu dok šesti dan konzumirajte mleko ili jogurt i možete i malo mladog sira uz to.
Toplotni osip lica
Toplotni osip lica nastaje kao posledica reakcije kože na izloženost velikim vrućinama odnosno visokim temperaturama vazduha kao i njegovoj visokoj vlažnosti zbog čega dolazi do prekomernog znojenja i začepljenja znojnih žlezda što dovodi do stvaranja osipa.
Ovaj osip uglavnom prolazi nakon nekoliko sati ili dva do tri dana sam od sebe, a ispoljava se crvenilom i iritacijom kože propraćenih svrabom. Kod toplotnog osipa ni slučajno ne treba da se češete i dodirujete lice prstima kako ne biste izazvali infekciju i pogoršali stanje.
Takođe, neophodno je da se umivate nekoliko puta na dan mlakom ili hladnom vodom, a lice možete očistiti i otčepiti pore pomoću vate ili gaze koje ćete natopiti sa fiziološkim ili nekim drugim blagim rastvorom koji umiruje iritaciju kao što je rastvor pantenola.