Ergometrija ili test opterećenja srca kako se takođe naziva, predstavlja oblik dijagnostičke metode koja se već nekoliko decenija nazad sprovodi u oblasti kardiologije i to u cilju otklanjanja ili pak potvrđivanja sumnje na prisustvo ishemijske bolesti srca.
Dakle, kada se pacijent obrati lekaru, navodeći da oseća simptome koji ukazuju na prisustvo određenog oblika ishemijske bolesti srca, lekar će ga u cilju pouzdanog utvrđivanja prisustva takve bolesti podvrgnuti ergometriji, odnosno sprovođenju testa opterećenja srca.
Osim u cilju otklanjanja ili pak potvrđivanja sumnje na prisustvo ishemijske bolesti srca, ergometrija se sprovodi i u cilju utvrđivanja određenih prognoza o stepenu razvoja ishemijske bolesti srca onda kada je ishemijska bolest srca prethodno već dijagnostikovana.
Ono što je neophodno da znate i što samim tim želimo da napomenemo već u uvodnom delu ovog teksta, jeste da sprovođenje ergometrije sa sobom nosi određene rizike i da shodno tome postoje stanja, tačnije oblici oboljenja srca u prisustvu kojih se ergometrija ne sme sprovoditi jer se u protivnom stvara rizik od izazivanja preopterećenja srca i od zaustavljanja njegovog rada.
Dakle, da bi lekar bezbedno mogao da uputi pacijenta na obavljanje ergometrije, potrebno je da pacijent prethodno bude podvrgnut odgovarajućim dijagnostičkim metodama koje će potvrditi da je sprovođenje ergometrije bezbedno.
Isto tako, ergometrija se može prekinuti u bilo kojoj fazi sprovođenja, ukoliko lekar, tačnije kardiolog proceni da je to neophodno u cilju zaustavljanja rizika od stvaranja preopterećenja srca kod pacijenta koji je podvrgnut ovom obliku dijagnostičke metode.
Navedena činjenica, upućuje na zaključak da u sprovođenje ergometrije mora biti uključen konstantan nadzor lekara specijaliste, to jest kardiologa.
O tome da li sprovođenje ergometrije zahteva određenu pripremu pacijenta, o tome na koji konkretno način se sprovodi postupak ergometrije, o tome kada se dobijaju rezultati ergometrije, o tome koliko dugo traje sprovođenje ergometrije, kao i o tome kada se ergometrija mora prekinuti, a kada se uopšte ne sme sprovoditi, o tome kakva su iskustva pacijenata koji su bili podvrgnuti sprovođenju ergometrije i o tome koja je cena ergometrije, moći ćete da saznate ukoliko tekst koji upravo čitate pročitate do kraja.
Da li ergometrija zahteva pripremu pacijenta?
Kao i brojne druge dijagnostičke metode, ergometrija zahteva svojevrsnu pripremu pacijenta.
Konkretno, pre nego što se podvrgne sprovođenju ergometrije, pacijent najpre mora proći kroz specijalistički kardiološki pregled, u okviru kojeg će kardiolog ustanoviti da li je sprovođenje ergometrije bezbedno.
Ukoliko pacijent raspolaže sa odgovarajućom dokumentacijom koja podrazumeva prethodno dobijene nalaze i rezultate prethodno sprovedenih specijalističkih pregleda, potrebno je da ih takođe dostavi svom kardiologu.
Kada se ispune uslovi za bezbedno sprovođenje ergometrije, pacijent se podvrgava završnom procesu pripreme za sprovođenje ove dijagnostičke metode, a taj zavšni proces pripreme podrazumeva sledeće:
- 24 časa do 48 časova pre sprovođenja ergometrije pacijent ne sme konzumirati medikamente koji kroz svoje delovanje utiču i koji mogu uticati na rad srca. Takvi medikamenti, odnose se prevashodno na medikamente iz grupe beta blokatora, na medikamente iz grupe antiaritmika, na medikamente koji deluju protiv zgrušavanja krvi, na medikamente koji ispoljavaju antiagregacijsko delovanje, kao i na sve druge medikamente koji na bilo koji način deluju ili koji mogu delovati na rad srca. Ukoliko pacijent koristi bilo koji drugi oblik terapije ili ukoliko konzumira bilo koji oblik preparata, kao što su na primer “Lanitop” ili “Lanicor”, potrebno je da o tome obavesti svog kardiologa, kako bi kardiolog procenio da li je potrebno prekinuti upotrebu takve terapije, odnosno upotrebu takvih preparata pre sprovođenja ergometrije.
- Onog dana kada će biti podvrgnut sprovođenju ergometrije, pacijent ne sme konzumirati kafu, cigarete, niti alkohol.
- Dva sata pre sprovođenja ergometrije, pacijent ne sme konzumirati hranu.
- Pre nego što se podvrgne sprovođenju ergometrije, pacijent treba da obuče što komotniju I udobniju garderobu koja će mu omogućiti fleksibilnost pokreta i koja neće dodatno uticati na stvaranje zamora i na opterećenje srčanog mišića u toku sprovođenja ergometrije.
Ergometrija – postupak
Dijagnostička metoda kakva je ergometrija, odnosno test opterećenja srca, sprovodi se tako što se pacijent izlaže aktivnosti na ergobiciklu ili na pokretnoj traci. U početnoj fazi, koja obuhvata prva dva do tri minuta trajanja testiranja, pacijent trpi opterećenje od 25W.
Zatim, na svaka dva do tri minuta, navedeno opterećenje se povećava za dodatnih 25 W.
Ukoliko se ergometriji podvrgava mlađa osoba, početno opterećenje može biti duplirano i može iznositi 50W i pri takvim okolnostima, na svaka dva do tri minuta opterećenje se može dodatno povećavati takođe za 50W.
Povećavanje opterećenja, prekida se u momentu kada se dostigne 80 % do 90 % od prosečne predviđene maksimalne sposobnosti i otpornosti rada srca.
Takvu, prosečnu predviđenu maksimalnu sposobnost i otpornost rada srca, određuje i izračunava kardiolog u skladu sa starošću pacijenta, u skladu sa polom pacijenta, u skladu sa zdravstvenim stanjem srca pacijenta, kao i u skladu sa opštim zdravstvenim stanjem pacijenta.
U toku celokupnog trajanja sprovođenja ergometrije, kardiolog posredstvom elektrokardiograma koji se popularnije naziva EKG, aktivno posmatra i prati rad srca pacijenta i posmatra njegove reakcije na opterećenje.
Paralelno sa elektrokardiogramom, kardiolog prati i srčanu frekvenciju pacijenta, tačnije broj otkucaja srca pacijenta, zatim vrednosti krvnog pritiska pacijenta, kao i nivo potrošnje kiseonika, odnosno ritam disanja pacijenta.
Ergometrija – rezultati
Srazmerno činjenici da prilikom sprovođenja ergometrije kardiolog stiče trenutan i konstantan uvid u rad srca pacijenta, u srčanu frekvenciju pacijenta u vrednosti krvnog pritiska pacijenta, kao i u ritam disanja pacijenta, kompletni rezultati ergometrije se mogu definisati već neposredno po završetku sprovođenja ergometrije.
U zavisnosti od načina na koji su definisani rezultati ergometrije, dobijeni nalaz se može tumačiti kao uredan i kao patološki.
Ukoliko je nalaz uredan, to znači da se srčana funkcija pacijenta koji je podvrgnut ergometriji odvija normalno i da ne postoje indicije koje navode na potrebu za sprovođenjem daljih dijagnostičkih ispitivanja.
Sa druge strane, ukoliko je nalaz patološki, to znači da su u toku sprovođenja ergometrije ustanovljene određene nepravilnosti u radu srca pacijenta i da je potrebno da pacijent bude upućen na dalje specijalističke preglede i analize.
Tip takvih specijalističkih pregleda i analiza, određuje kardiolog u zavisnosti od načina na koji je oblikovan patološki nalaz ergometrije.
Koliko traje sprovođenje ergometrije?
Sprovođenje ergometrije, traje između 30 minuta i 45 minuta. Pritom, za to vreme, na svaka dva do tri minuta, smenjuju se faze ergometrije koje se međusobno razlikuju po stepenu opterećenja kojem je pacijent izložen.
Kada se ergometrija mora prekinuti?
Čak i onda kada na osnovu prethodno obavljenog specijalističkog pregleda kardiolog ustanovi da pacijent bezbedno sme i može da se podvrgne sprovođenju ergometrije, ergometrija se mora prekinuti ukoliko u toku njenog sprovođenja dođe do manifestacije nekog od sledećih simptoma:
- Pojava primetno otežanog disanja (primetno otežano disanje, pritom treba razlikovati od ubrzanog disanja i treba ga definisati kao disanje u okviru kojeg pacijent jednostavno gubi normalan ritam disanja i ne uspeva da dođe do normalne količine vazduha),
- Pojava gušenja (manifestacija ove vrste simptoma, najčešće se nadovezuje na prethodno pomenuti i opisani simptom i samim tim, razvoj ove vrste simptoma se može sprečiti ukoliko se sprovođenje ergometrije prekine već po manifestovanju primetno otežnog disanja),
- Pojava vrtoglavice,
- Pojava primetno uočljivog bledila na licu pacijenta,
- Pojava bolova u predelu grudnog koša,
- Pojava trnjenja ekstremiteta,
- Pojava bolova u ekstremitetima,
- Izraženost ventriularnih, odnosno komorskih poremećaja srčanog ritma,
- Izraženost hipertenzije, odnosno povišenog krvnog pritiska (pogotovo ukoliko vrednosti krvnog pritiska pri opterećenju pređu 250 sa 115 mmHg),
- Izraženost hipotenzije, odnosno sniženog krvnog pritiska (pogotovo onda kada snižene vrednosti krvnog pritiska ostanu izražene ili kada nastave da se razvijaju uprkos opterećenju kojem je pacijent izložen u toku sprovođenja ergometrije).
Zanemarivanje i ignorisanje upravo navedenih simptoma koji se mogu manifestovati u toku sprovođenja ergometrije, može da dovede do nastanka fatalnih posledica među kojima se kao jedna od najkomplikovanijih može definisati nastupanje srčanog udara, odnosno nastupanje infarkta miokarda.
Zbog toga, odmah po prepoznavanju takvih simptoma, svaki iskusan, odgovoran i dovoljno stručan kardiolog, doneće odluku o prekidu daljeg sprovođenja ergometrije.
Pacijent kod kojeg eventualno dođe do manifestacije ovakvih simptoma u toku sprovođenja ergometrije, mora momentalno prekinuti svaki oblik fizičke aktivnosti i mora mirovati sve dok se njegov organizam u potpunosti ne umiri i dok ne postane spreman da normalno funkcioniše.
Potrebno je napomenuti i to da se potreba za prekidom sprovođenja ergometrije može razviti i ukoliko dođe do pojave određenih tehničkih prepreka i problema, kao što je na primer otkazivanje pravilnog rada medicinskih instrumenata koji se upotrebljavaju u toku sprovođenja ove dijagnostičke metode.
Takvi problemi, ukoliko se zapostave i ignorišu, mogu da dovedu do dobijanja netačnih rezultata i nalaza ergometrije.
Kada se ergometrija ne sme sprovoditi?
U uvodnom delu ovog teksta, već smo napomenuli jednu veoma važnu činjenicu, a to je da postoje stanja i određeni oblici oboljenja srca u prisustvu kojih se ergometrija kao oblik dijagnostičke metode ne sme sprovoditi.
Evo o kojim konkretno stanjima i oblicima oboljenja srca je reč:
- Izraženost nekontrolisane srčane aritmije koja se kao takva manifestuje uključujući određene simptome kao što su osetno lupanje srca, osećaj pritiska ili osećaj bola u grudima, uznemirenost, vrtoglavica i slično,
- Izraženost naglašene hipertenzije, odnosno izraženost naglašeno visokog krvnog pritiska,
- Izraženost naglašene hipotenzije, odnosno izraženost naglašeno niskog krvnog pritiska,
- Izraženost akutnog oblika infarkta srca, to jest izraženost akutnog oblika infarkta miokarda,
- Izraženost plućne tromboembolije, to jest izraženost takozvanog infarkta pluća,
- Izraženost akutnog miokarditisa ili perikarditisa,
- Izraženost dekompenzovane srčane slabosti,
- Izraženost hipertrofične obstruktivne kardiomiopatije,
- Izraženost visokorizične i nestabilne angine pektoris,
- Izraženost značajne simptomatske aortne stenoze,
- Izraženost uznapredovalog oblika AV bloka (pri ovom obliu zdravstvene smetnje, prisutna je blokada sprovođenja srčanog impulsa),
- Izraženost akutne disekcije aorte.
Osim u prisustvu upravo navedenih stanja i oblika srčanih oboljenja, ergometrija se ne sme sprovoditi ni onda kada se pacijent iz bilo kojeg razloga psihički ili pak fizički oseća nespremnim za to.
Naime, svaki oblikk psihičke ili fizičke nespremnosti pacijenta da se podvrgne sprovođenju ergometrije, može bitno uticati na celokupan tok i razvoj sprovođenja ove vrste dijagnostičke metode i na stvaranje okolnosti u okviru kojih može doći do dobijanja nepouzdanih i netačnih rezultata i nalaza ergometrije.
Konkretnije, ukoliko je pacijent recimo vidno uplašen i ukoliko se oseća uznemireno neposredno pre podvrgavanja sprovođenju ergometrije, njegov srčani ritam se može poremetiti i reakcije njegovog organizma mogu postati takve da dovedu do prepoznavanja i do utvrđivanja lažnih smetnji u funkciji srčanog mišića.
Zbog toga, ergometriju treba sprovoditi isključivo onda kada je pacijent apsolutno smiren i staložen i kada je na taj način spreman za podvrgavanje ovom obliku dijagnostičke metode.
Pritom, smirenost pacijenta mora biti spontana i prirodna i ne sme se izazivati niti održavati kroz primenu sedativa ili bilo kojeg oblika sredstava koja deluju na smirivanje organizma.
Ergometrija – iskustva
Pacijenti koji su imali prilike da se podvrgnu sprovođenju ergometrije, svedoče o tome da je reč o dijagnostičkoj metodi koja u toku sprovođenja ne uzrokuje čak ni najmanji vid neprijatnosti.
Naime, s obzirom da je ergometrija neinvazivna dijagnostička metoda, ona je u potpunosti bezbolna i odmah po njenom završetku, pacijenti se najnormalnije mogu vratiti obavljanju svojih uobičajenih dnevnih aktivnosti.
Dakle, kao oblik dijagnostičke metode, kada se završi, ergometrija ne zahteva oporavak, pa samim tim ni zadržavanje u bolnici niti upućivanje na oporavak kod kuće.
Jedino pacijentima koji prilikom sprovođenja ergometrije budu izloženi manifestaciji određenih simptoma usled kojih dođe do prekidanja daljeg sprovođenja ergometrije, moraju se privremeno odmoriti i moraju sačekati da se stanje njihovog organizma normalizuje pre nego što se vrate normalnim i uobičajenim dnevnim aktivnostima.
Ono što se događa, jeste da se kod jednog određenog procenta pacijenata pojavi i razvije strah neposredno pre podvrgavanju sprovođenju ergometrije. Taj strah, uglavnom nastaje i uglavnom se razvija kao rezultat nespremnosti za dobijanje eventualno loših rezultata, odnosno nalaza.
Međutim, ono što je bitno znati, što smo prethodno već naveli i što ćemo ipak ponoviti, jeste da je ergometrija dijagnostička metoda pri čijem sprovođenju doslovno nije dozvoljeno osećati strah i prepustiti se strahu, jer strah može usloviti neočekivane reakcije funkcije srca, kao i neočekivane reakcije čitavog organizma koje se potom mogu odraziti na dobijanje lažne zdravstvene slike i rezultata, odnosno nalaza ergometrije.
Zato, pre nego što se podvrgnete sprovođenju ergometrije, potrudite se da budete u potpunosti smireni i da se oduprete osećaju straha.
Ergometrija – cena
U privatnim medicinskim ustanovama, ergometrija, odnosno test opterećenja srca, može se obaviti po ceni koja se kreće u rasponu od 6.000 dinara do 6.500 dinara.
